Fréttir
5. mars 2020Víða um Evrópu er fólk saksótt og áreitt fyrir að aðstoða farand- og flóttafólk og umsækjendur um alþjóðlega vernd, m.a. fyrir dreifa hlýjum fötum, bjóða upp á húsaskjól og bjarga mannslífum á hafi úti.
Ný skýrsla Amnesty International greinir fá því að lögregla og saksóknarar beita lögum gegn smygli og hryðjuverkum til að herja á baráttufólk fyrir mannréttindum sem aðstoðar – og flóttafólk og umsækjendur um alþjóðlega vernd.
Í skýrslunni kemur fram að baráttufólk fyrir mannréttindum stóð frammi fyrir röngum sakargiftum árin 2018 og 2019 í Króatíu, Frakklandi, Grikklandi, Sviss, Bretlandi, á Möltu, Ítalíu og Spáni. Greint er frá því að störf lögreglu, dómsúrræði og löggjöf sem eru í raun ætluð til að berjast gegn glæpsamlegum smyglhringum, er beitt gegn fólki sem aðstoðar farand- og flóttafólk og umsækjendur um alþjóðlega vernd.
GLÆPUR AÐ BJÓÐA HLÝ FÖT OG HÚSASKJÓL
Herjað hefur verið á einstaklinga og samtök fyrir ýmiss konar mannúðarstörf víða í Evrópu:
Franskur fjallaleiðsögumaður, Pierre Mumber, var ákærður fyrir að hafa boðið fjórum umsækjendum um alþjóðlega vernd frá Vestur-Afríku sem komu óskráðir inn í Frakkland, heitt te og hlý föt. Hann var að lokum sýknaður að áfrýjun lokinni. Ströng landamæragæsla er í Ölpunum í Frakklandi.
Í Sviss hefur fólk verið saksótt og sakfellt fyrir það eitt að veita húsaskjól eða aðstoða erlenda ríkisborgara í leit að vernd. Svissneska þingið mun standa fyrir umræðum á næstu dögum sem gætu leitt til þess að lögum verði breytt. Amnesty International kallar eftir því að lögð verði fram undanþága til að tryggja það að samstaða sé ekki skilgreind sem glæpur.
Frjáls félagasamtök í Króatíu hafa orðið fyrir áreitni, ógnun og verið sótt til saka fyrir að skrá og tilkynna óhóflegt vald lögreglu gegn fólki sem er þvingað til baka við landamæri Bosníu og Hersegóvínu og Serbíu.
Á Ítalíu hefur björgunarfólk sem hefur bjargað lífi þeirra sem koma til Evrópu á ótryggum bátum sætt rógherferð, lögreglurannsókn og þurft að fylgja reglum sem geta seinkað björgun og gert það að verkum að ekki er hægt að koma fólkinu sem er bjargað að landi. Lögregla hefur ítrekað gert báta frjálsra félagasamtaka upptæka sem þýðir færri báta til björgunaraðgerða þrátt fyrir að fjöldi dauðsfalla hafi aukist síðastliðin tvö ár.
Misbeiting stjórnsýslulaga á Spáni hefur haft heftandi áhrif á björgunaraðgerðir frjálsra félagasamtaka þar sem þeim er hótað sekt upp á 900 þúsund Evrur.
Sarah Mardini og Seán Binder, sem eru þjálfuð í björgunaraðgerðum, voru handtekin á eyjunni Lesbos á Grikklandi árið 2018. Þau bíða réttarhalda vegna tilhæfulausra ákæra um njósnir og fyrir að veita óskráðu fólki aðstoð inn í landið.
BARÁTTUFÓLK FYRIR MANNRÉTTINDUM VERÐSKULDAR VERND
Samkvæmt yfirlýsingu Sameinuðu þjóðanna um baráttufólk fyrir mannréttindum er fólk sem grípur til aðgerða til að aðstoða og vernda mannréttindi skilgreint sem baráttufólk fyrir mannréttindum.
Amnesty International kallar eftir því að Evrópusambandið og aðildarríki þess geri úrbætur á landslögum og lögum Evrópusambandsins með skýrum ákvæðum svo ekki sé hægt að beita lögum til að refsa fyrir samstöðu og mannúð.
Leiðtogar Evrópu þurfa að gera ráðstafanir til að innleiða yfirlýsingu Sameinuðu þjóðanna um baráttufólk fyrir mannréttindum innan Evrópusambandsins til að tryggja að fólk verði ekki saksótt fyrir að sinna störfum í þágu mannréttinda.
„Yfirvöld verða að hætta að gera baráttufólk fyrir mannréttindum að glæpamönnum. Sögubækurnar munu ekki fara fögrum orðum um stjórnvöld sem telja að það sé glæpur að bjarga fólki,“
Elisa De Pieri, rannsakandi Amnesty International.
Baráttufólk fyrir mannréttindum í Evrópu
Sarah Mardini, Grikkland
„Við aðstoðuðum fólk í neyð. Við gætum þurft að afplána 25 ára fangelsisdóm fyrir að aðstoða þá sem lifðu af sjávarháska. Ef þú spyrð mig núna hvort ég myndi breyta einhverju, vitandi það að líf mitt myndi umturnast í kjölfarið, þá get ég sagt ykkur það að ég myndi gera nákvæmlega hið sama.“
Seán Binder, Grikkland
„Mannúðarstörf eru hvorki glæpur né hetjudáð. Að upphefja mannúðarstörf sem hetjudáð er ekki til hins betra því það gæti ýtt undir að það sé talið eðlilegt að veita ekki aðstoð. Að veita hvort öðru aðstoð ætti að vera fullkomlega eðlilegt.“
Daniel Rivas, Salvamento Maritimo Humanitario, Spánn
„Mér finnst ég hafa verið einfaldur. Við fylgdum reglunum. Við vorum þrjá mánuði að breyta fiskveiðibát til að uppfylla tæknilegar kröfur. Margir sjálfboðaliðar og sérfræðingar komu að því og unnu frítt. Við erum réttu megin við alþjóðalög en leikreglur geta breyst fyrirvaralaust. Núna er lagaramminn óljós og okkur er hótað sektum. Við gætum þurft að sætta okkur við að geta ekki farið með bátinn aftur til Spánar.“
Stephanie Besson, Frakkland
„Við björgum án mismunar í fjöllunum. Farandfólk sem hefur dáið eru einstaklingar sem misstu líf sitt, hvert og eitt þeirra átti sína sögu og bar nafn. Við erum á móti smyglurum, mín helsta barátta er fyrir réttindum flóttafólks. Ég bjarga fólki en ég er engin hetja. Ég geri það sem þarf að gera. Í desember 2017 þegar fjöldinn jókst áttuðum við okkur á því að fjöllin væru hættuleg. Við settum upp skilti í fjöllunum á eritresku, arabísku, frönsku og ensku til að vara við hættu.“
Pierre Mumber, Frakkland
„Á 55 ára lífsskeiði mínu hef ég aldrei verið upp á kant við lögregluna. Það sem sló mig voru fyrstu samskiptin við þá, hvernig lögreglan kom fram við farand- og flóttafólkið. Það var eins og það væri ekki til. Þú veist ekki hvað það hefur gengið í gegnum, þú veist ekki hve lengi það hefur gengið í snjónum.“
Samtökin, Are you Syrious, Króatía
„Bíllinn okkar var eyðilagður og gluggar á skrifstofunni okkar voru brotnir. Meiðandi orðum var spreyjað á bílinn okkar og starfstöð. Við höfum tilkynnt öll atvikin til lögreglu en sökudólgarnir hafa ekki fundist.“
Lestu einnig
Þú ætlar að styðja og .
Skrifaðu undir og Amnesty á Íslandi sendir viðeigandi aðilum bréf í þínu nafni. Engar aðrar persónuupplýsingar en nafn þitt munu fylgja bréfinu á viðkomandi stjórnvöld.
Með því að skrifa undir málin samþykkir þú skilmála Íslandsdeildar Amnesty International um undirskriftir og persónuverndarstefnu