Fréttir
19. maí 2022Alþjóðaknattspyrnusambandið FIFA þarf að merkja a.m.k. 440 milljónum dollara í úrræði fyrir hundruð þúsundir farandverkafólks sem hafa sætt mannréttindabrotum í Katar í undirbúningi fyrir heimsmeistaramótið í knattspyrnu karlalandsliða árið 2022. Þetta kemur fram í skýrslu Amnesty International sem kemur nú út þegar sex mánuðir eru þar til leikarnir hefjast.
Í opnu bréfi sem fylgir skýrslunni skorar Amnesty International, í samstarfi við önnur mannréttindasamtök, verkalýðsfélög og hóp fótboltaunnenda, á forseta FIFA, Gianni Infantino, um að sambandið komi á fót umfangsmiklu úrræði. Að auki þarf að greiða bætur vegna brota á vinnurétti í tengslum við HM í Katar og tryggja að þessi brot verði ekki endurtekin í Katar eða í tengslum við önnur mót í framtíðinni.
Mannréttindabrot gegn farandverkafólki
„Í ljósi sögu mannréttindabrota í landinu þá vissi FIFA, eða hefði átt að vita, að hætta væri á að brotið yrði á verkafólki þegar Katar hlaut réttinn til að halda HM. Þrátt fyrir það var ekki minnst einu orði á verkafólk eða mannréttindabrot í mati FIFA á Katar sem mótshaldara og engin skilyrði sett um vinnurétt. Síðan þá hefur FIFA gert alltof lítið til að koma í veg fyrir eða draga úr slíkum brotum.“
Agnès Callamard, aðalframkvæmdastjóri Amnesty International.
Amnesty International hefur skorað á FIFA að leggja fram að lágmarki 440 milljónir dollara, sem samsvarar verðlaunafé HM, til að bæta fyrir þau mannréttindabrot sem hafa átt sér stað í landinu frá árinu 2010 þegar FIFA veitti Katar réttinn til að halda HM án skilyrða um að bæta vinnurétt í landinu. Upphæðin, 440 milljónir dollarar, er að öllum líkindum það lágmark sem þarf til að greiða bætur og vernda vinnurétt verkafólks til framtíðar samkvæmt áætlun Amnesty International.
Hins vegar gæti heildarupphæðin orðið enn hærri til að hægt sé að bæta upp ógreidd laun, okurgjöld sem hundruð þúsundir verkafólks greiddi fyrir að fá atvinnu og til að greiða skaðabætur vegna slysa og dauðsfalla. Meta þarf upphæðina í samstarfi við verkalýðsfélög, félagasamtök og Alþjóðavinnumálstofnunina.
Meirihluti farandverkafólks í Katar greiddi 1.300 dollara til að tryggja sér vinnu en það er ólöglegt að krefjast greiðslu til að fá atvinnu. Fyrir 2020 voru réttindi farandverkafólks mjög takmörkuð þegar kom að því að breyta um vinnu eða yfirgefa landið.
„Bætur til verkafólks sem lagði mikið á sig til að þetta mót gæti orðið að veruleika ásamt skrefum til að tryggja að slík brot gerist ekki aftur gætu markað þáttaskil hjá FIFA í þágu mannréttinda.“
Agnès Callamard, aðalframkvæmdastjóri Amnesty International.
Skyldur og ábyrgð
Í leiðbeinandi meginreglum Sameinuðu þjóðanna um viðskipti og mannréttindi ber FIFA skylda til að bæta fyrir þátt sinn í mannréttindabrotum. Ábyrgðin er þó ekki aðeins vegna verkafólks sem byggði mannvirkin sem tengjast HM eins og íþróttavelli, æfingasvæði, hótel viðurkennd af FIFA og útsendingamiðstöðvar, heldur einnig þjónustustarfa í tengslum við þessi mannvirki. Að auki ætti ábyrgðin einnig að gilda vegna verkafólks sem hefur unnið við uppbyggingu á samgöngum, gistingu og öðrum innviðum sem þarf til að halda mót þar sem búist er við yfir milljón gestum.
Katar ber einnig skylda til að bæta fyrir mannréttindabrot í sínu landi, hvort sem það tengist HM eða ekki. Þrátt fyrir framfarir í málefnum verkafólks í landinu eiga þessi mannréttindabrot sér enn stað þar í landi og það þarf að gera betur.
„Bótasjóður sem Amnesty International og aðrir aðilar kalla eftir er algjörlega réttlætanlegur í ljósi umfangs mannréttindabrota og er aðeins brot af þeim sex milljarða dollara sölutekjum sem FIFA mun fá fyrir mótið.“
Agnès Callamard, aðalframkvæmdastjóri Amnesty International.
Amnesty International skorar á FIFA og Katar að koma á fót úrræði í fullu samstarfi við verkafólk, verkalýðsfélög, Alþjóðavinnumálastofnunina og borgaraleg samtök. Það þarf einnig að draga lærdóm af öðrum slíkum úrræðum, líkt og því sem fylgdi í kjölfar Rana Plaza hörmunganna í Bangladess þar sem rúmlega 1.300 einstaklingar létu lífið við störf í fataverksmiðju.
Amnesty International kallar að auki eftir því að FIFA tryggi að mannréttindabrot gegn farandverkafólki endurtaki sig ekki og gert sé ítarlegt áhættumat á mannréttindabrotum fyrir val á mótshöldurum ásamt skýrri áætlunaraðgerð til að koma í veg fyrir og hindra slík mannréttindabrot.
Nánar um mannréttindabrot gegn farandverkafólki í Katar má lesa í skýrslu Amnesty International hér.
Lestu einnig
Þú ætlar að styðja og .
Skrifaðu undir og Amnesty á Íslandi sendir viðeigandi aðilum bréf í þínu nafni. Engar aðrar persónuupplýsingar en nafn þitt munu fylgja bréfinu á viðkomandi stjórnvöld.
Með því að skrifa undir málin samþykkir þú skilmála Íslandsdeildar Amnesty International um undirskriftir og persónuverndarstefnu