Fréttir
5. febrúar 2024Aftökur tveggja manna eftir svívirðilega ósanngjörn réttarhöld bera þess merki að írönsk yfirvöld ganga sífellt lengra í grimmd sinni. Mohammad Ghobadlou, 23 ára mótmælandi með þroskahömlun, var tekinn af lífi við dögun þann 23. janúar síðastliðinn í kjölfar leynilegs málaferlis og úrskurðar.
Sama daga var Fahrad Salimi einnig tekinn af lífi að geðþótta. Hann var kúrdískur súnnímúslimi sem er minnihlutahópur í Íran. Hann hafði í áratug óskað eftir nýjum, sanngjörnum réttarhöldum sem vísuðu á bug „játningu“ sem var fengin með pyndingum en beiðnir hans voru hunsaðar.
Mohammad Ghobadlou
Lögfræðingi Mohammad Ghobadlou var tilkynnt um óvænta og ólögmæta aftöku skjólstæðings síns með minna en 12 tíma fyrirvara. Hann var tekinn af lífi þrátt fyrir að hæstiréttur hafi í júlí 2023 fellt úr gildi dauðadóm hans og fyrirskipað ný réttarhöld. Þau urðu aldrei að veruleika eftir að Gholamhossein Mohseni Eje’i, sem er æðsti dómari landsins, kom að málinu.
Mohammad Ghobadlou, var handtekinn þegar uppreisnin Konur, líf, frelsi stóð sem hæst í september 2022. Yfirvöld staðhæfa að Mohammad Ghobadlou hafi keyrt á fulltrúa yfirvalda og valdið dauða hans á mótmælum þann 22. september 2022. Sama ár þann 24. desember var Mohammad dæmdur til dauða fyrir „morð“ í kjölfar ósanngjarnrar málsmeðferðar. Hæstiréttur nr. 1 staðfesti sakfellinguna og dóminn í mars 2023. Hins vegar í júlí 2023 fyrirskipaði hæstiréttur nr. 39 ný réttarhöld og að sakhæfi Mohammad yrði metið.
„Morðæði íranskra yfirvalda í kjölfar uppreisnarinnar Konur, líf, frelsi, hefur leitt til þess að hundruð einstaklinga hafa verið teknir af lífi að geðþótta í kjölfar ósanngjarnra réttarhalda á síðastliðnu ári. Það undirstrikar nauðsyn þess að endurnýja umboð sérstaks skýrslugjafa Sameinuðu þjóðanna um ástand mannréttinda í Íran og framlengja umboð sendinefndar Sameinuðu þjóðanna um söfnun ganga í næstkomandi fundalotu mannréttindaráðs Sameinuðu þjóðanna. Það er einnig tími til kominn að ríki hefji glæparannsókn á grundvelli alþjóðlegrar lögsögu þar sem ábyrgð hinna grunuðu um brot á alþjóðlegum lögum, þar á meðal ábyrgð æðstu embættismanna Íran, er rannsökuð.“
Diana Eltahawy, hjá Amnesty International.
Farhad Salimi
Farhad Salimi er fjórði maðurinn frá því í nóvember 2023 sem hefur verið tekinn af lífi að geðþótta úr hópi sjö kúrdískra súnnímúslima. Sjömenningarnir voru dæmdir til dauða fyrir rúmum áratug síðan í kjölfar ósanngjarnra réttarhalda sem stóðu aðeins yfir í nokkrar mínútur. Sakfellingin var byggð á „játningum“ sem var náð fram með pyndingum. Þrír eru enn á lífi úr hópnum, Anwar Khezri, Kamran Sheikheh og Khosrow Basharat, og óttast er að aftökur þeirra séu yfirvofandi.
Farhad Salimi var handtekinn í desember 2009 í héraðinu Vestur-Aserbaísjan ásamt hinum sex mönnunum. Þeir voru sakaðir um að vera hluti af salafi-hópi (armur innan súnní). Í opnu bréfi frá fangelsinu sögðust mennirnir hafa sætt pyndingum og annarri illri meðferð í þeim tilgangi að neyða þá til að „játa“. Farhad Salimi sagði að ítrekað hafi verið þrýst á hann að gefa út yfirlýsingu sem bendlaði hann við glæp og segja upp óháðum lögfræðingi sínum.
Sjömenningarnir voru dæmdir til dauða árið 2018 af byltingardómstóli nr. 26. Þeir voru sakfelldir fyrir „spillingu á jörðu“. Hæstiréttur felldi dóminn úr gildi vegna ónógra sannanna og sendi mál þeirra aftur til dómstóla. Byltingardómstóll nr. 15 dæmdi þá að nýju til dauða.
Málsmeðferð í báðum réttarhöldunum var gífurlega ósanngjörn. Yfirvöld neituðu þeim um aðgang að lögfræðingi á rannsóknarstigi, dómari bannaði lögfræðingum þeirra að hefja máls í réttarhöldunum og „játningar“ þeirra voru notaðar sem sönnunargögn, þrátt fyrir að þeim var náð fram með pyndingum.
Farhad Salimi fór í hungurverkfall þann 3. janúar 2024 ásamt þremur öðrum úr hópi sjömenninganna til að mótmæla aftöku Davoud Abdollahi, eins sjömenninganna, sem var tekinn af lífi 2. janúar 2024. Þeir óttuðust einnig að aftaka þeirra væri yfirvofandi. Hinir þrír, Anwar Khezri, Kamran Sheikheh og Khosrow Basharat, eru enn í hugurverkfalli. Tveir úr hópi sjömenninganna, Ghasem Abesteh og Ayoub Karimi, voru teknir af lífi í nóvember 2023. Óttast er að þeir þrír sem eftir eru verði teknir af lífi á næstunni.
Bakgrunnur
Írönsk yfirvöld hafa beitt dauðarefsingunni sem kúgunartóli í kjölfar uppreisnarinnar fyrir réttindum kvenna í þeim tilgangi að bæla niður mótmæli og skapa ótta.
Amnesty International er á móti dauðarefsingunni í öllum tilvikum þar sem hún brýtur á réttinum til lífs.
Lestu einnig
Þú ætlar að styðja og .
Skrifaðu undir og Amnesty á Íslandi sendir viðeigandi aðilum bréf í þínu nafni. Engar aðrar persónuupplýsingar en nafn þitt munu fylgja bréfinu á viðkomandi stjórnvöld.
Með því að skrifa undir málin samþykkir þú skilmála Íslandsdeildar Amnesty International um undirskriftir og persónuverndarstefnu