Fréttir
3. september 2020Mannréttindafrömuðir í hættu á tímum kórónuveirunnar
Ný skýrsla Amnesty International sem kom út í ágúst 2020 greinir frá þeim hættum sem mannréttindafrömuðir standa frammi fyrir á tímum kórónuveirufaraldursins. Hræsni stjórnvalda í löndum eins og Egyptalandi, Indlandi, Íran og Tyrklandi kemur berlega í ljós þegar samviskufangar þjást í fangaklefum við hörmulegar aðstæður á sama tíma og stjórnvöld kynna til leiks aðgerðir um að leysa fanga úr haldi vegna faraldursins.
Kórónuveirunni er í raun beitt sem enn einni refsingunni gegn mannréttindafrömuðum sem eru ranglega fangelsaðir.“
Lisa Maracani, rannsakandi Amnesty International um mannréttindafrömuði.
Mannréttindafrömuðir víða í haldi
Skýrslan greinir frá árásum á mannréttindafrömuði í löndum víða um heim á tímum kórónuveirufaraldursins. Uppljóstrarar og gagnrýnendur sem benda á viðbragðsleysi stjórnvalda við faraldrinum eru á meðal þeirra sem herjað er á.
Amnesty International hefur skráð 131 tilfelli þar sem mannréttindafrömuðir hafa verið áreittir, ákærðir, myrtir eða fangelsaðir undir því yfirskini að það tengist baráttunni gegn kórónuveirufaraldrinum. Þessar tölur eru þó að öllum líkindum aðeins toppurinn á ísjakanum.
Mannréttindastofnun Sameinuðu þjóðanna hvatti öll ríki heims í mars 2020 að leysa fanga úr haldi sem dúsa á bak við lás og slá án réttmætrar ástæðu, þeirra á meðal samviskufanga og gagnrýnendur stjórnvalda, til að bregðast við kórónuveirufaraldrinum.
Samt sem áður hafa nokkur lönd ekki veitt mannréttindafrömuðum lausn úr haldi þrátt fyrir fyrirheit um að leysa fanga úr haldi til að draga úr þrengslum í fangelsum.
Í Indlandi eru margir nemendur og aðgerðasinnar enn í haldi fyrir að mótmæla á friðsamlegan hátt lögum sem fela í sér mismunun á rétti til að hljóta ríkisborgararétt.
Í Egyptalandi hafa stjórnvöld ekki leyst úr haldi mannréttindafrömuði sem eru í haldi fyrir það eitt að tjá skoðanir sínar auk þúsunda annarra fanga sem eru í haldi á meðan þeir bíða réttarhalda. Margir þeirra standa frammi fyrir óljósum ákærum um hryðjuverk og óvíst er hvort þeir fái notið sanngjarnra réttarhalda.
Í Tyrklandi hefur beinlínis verið gengið fram hjá mannréttindafrömuðum sem eru í haldi á meðan þeir bíða eftir réttarhöldum.
Í Íran tilkynntu yfirvöld að þau hafi leyst tímabundið úr haldi 85 þúsund fanga en þrátt fyrir það eru margir mannréttindafrömuðirenn í haldi við hræðilegar aðstæður vegna ákæra sem eru af pólitískum rótum runnar. Þeirra á meðal er Narges Mohammadi, mannréttindafrömuður, sem hefur átt við heilsufarsleg vandamál að stríða. Yfirvöld neita henni um aðgang að heilbrigðisþjónstu þrátt fyrir grunsemdir um kórónuveirusmit. Hún hefur ekki fengið niðurstöður úr skimun sem var gerð 8. júlí. Írönsk stjórnvöld hafa einnig haldið áfram að herja á aðgerðasinnum með handtökum og fangavist.
Í mörgum öðrum löndum þar sem fangelsi eru yfirfull eru stjórnvöld enn að handtaka mannréttindafrömuði fyrir rangar sakargiftir. Það ýtir undir þrengsli í fangelsum og setur fólk í enn frekari hættu.
Í Aserbaídsjan hafa stjórnvöld herjað á pólitíska aðgerðasinna, fjölmiðlafólk og mannréttindafrömuði sem hafa gagnrýnt viðbrögð þeirra við faraldrinum. Tofig Yagublu er einn þeirra sem hefur verið handtekinn og ranglega ákærður fyrir óspektir. Mannréttindafrömuðurinn Elchin Mammad var handtekinn og ákærður fyrir þjófnað nokkrum dögum eftir að hafa gefið út skýrslu um mannréttindaástandið í landinu.
Aukin hætta á morði
Amnesty International varar einnig við því að mannréttindafrömuðir eru í hættu vegna útgöngubanns sem heftir ferðafrelsi þeirra og njóta því síður verndar gegn þeim sem vilja þagga niður í þeim. Í Kólumbíu og Mexíkó hefur til dæmis verið dregið úr lögregluvernd.
Á fyrstu sex mánuðum ársins 2020 hafa verið skráð 166 morð á mannréttindafrömuðum af INDEPAZ, borgaralegum samtökum í Kólumbíu. Ástandið versnaði í kjölfar kórónuveirufaraldursins. Samtökin greindu meðal annars frá fjölda hótana, líkamsárása og morða á baráttukonum fyrir réttindum kvenna. Ein af þeim var Carlota Isabel Salinas Pérez sem var myrt fyrir utan heimili sitt í mars 2020.
Í Hondúras er eitt alvarlegasta tilfellið mögulega þvinguð mannshvörf fimm ungra karlmanna sem eru aðgerðasinnar samtaka um bræðralag svartra í Hondúras, OFRANEH. Þeir voru teknir af heimilum sínum þann 18. júlí af mönnum í lögreglubúningi. Ekki hefur sést til þeirra síðan.
Það er mikilvægt að stjórnvöld tryggi öryggi mannréttindafrömuða og veiti þeim vernd gegn aðilum sem vilja notfæra sér faraldurinn til að þagga niður í röddum þeirra.“
Lisa Maracani, rannsakandi Amnesty International um mannréttindafrömuði.
Lestu einnig
ÞITT NAFN BJARGAR LÍFI
Þú ætlar að styðja og .
Skrifaðu undir og Amnesty á Íslandi sendir viðeigandi aðilum bréf í þínu nafni. Engar aðrar persónuupplýsingar en nafn þitt munu fylgja bréfinu á viðkomandi stjórnvöld.
Með því að skrifa undir málin samþykkir þú skilmála Íslandsdeildar Amnesty International um undirskriftir og persónuverndarstefnu