Skýrslur
21. júní 2019Myanmar: Eldra fólk býr við erfiðar aðstæður í flóttamannabúðum
Tugir þúsunda eldra fólks frá minnihlutahópum í Myanmar sem neyddist til að flýja heimili sín vegna grimmdarverka hersins hafa ekki fengið þann stuðning sem það þarf á að halda, segir Amnesty International í kjölfar útgáfu nýrrar skýrslu samtakanna.
“Fleeing my whole life”: Older people’s experience of conflict and displacement in Myanmar er fyrsta ítarlega skýrsla Amnesty International um skort á virðingu fyrir réttindum og reisn eldri borgara í stríðsátökum, neyðarástandi eða við úthlutun mannúðaraðstoðar.
Samantekt Amnesty International á listum yfir einstaklinga sem var banað í þorpum Róhingja bendir til þess að eldra fólk hafi orðið hlutfallslega verst úti. Hersveitir Myanmar lokuðu helstu leiðum og hindruðu aðgang að mannúðaraðstoð. Amnesty International hefur skráð fjölda tilvika þar sem eldra fólk lét lífið á flótta því það gat ekki leitað sér læknisaðstoðar.
Skýrslan byggir á 146 viðtölum við eldra fólk af ýmsum þjóðarbrotum, meðal annars Róhingjum. Rannsóknin var gerð í þremur rannsóknarleiðöngrum í nokkrum héruðum í Myanmar og í flóttamannabúðum í suðurhluta Bangladess frá desember 2018 til apríl 2019. Aldursbil viðmælanda var frá 54 ára aldri til 90 ára.
„Hermenn bundu hendur mínar fyrir aftan bakið, með reipi. Þeir spurðu mig: Komu AA í þorpið? Ég sagði nei, ég hef aldrei séð þá. Þá börðu hermennirnir mig.“
Bóndi, 67 ára af þjóðarbroti Rakhine, sem varð eftir í þorpi sínu eftir að íbúar höfðu flúið í mars 2019 vegna heyrnaskerðingar og heyrði því ekki í átökum milli hersins og vopnaðs hóps, Arakan Army (AA).
Grimmdarverk hersveita í Myanmar setur eldra fólk í sérstaka hættu. Sumt eldra fólk verður eftir í yfirgefnum þorpum þegar vitað er að hersveitir séu að nálgast. Oft er það vegna sterkra tengsla við heimili sitt og land eða þau hafa ekki líkamlega burði til að flýja. Þegar hersveitir finna eldra fólkið er það handtekið, pyndað og jafnvel drepið.
„Tugir þúsunda eldra fólks eru á meðal þeirra milljóna sem eru í flóttamannabúðum eftir átök og grimmdarverk hersveita. Mannúðaraðstoð hefur á aðdáunarverðan hátt brugðist við neyðarástandinu og bjargað fjölda lífa. Samt sem áður er oft litið fram hjá sérstökum þörfum eldra fólks. Mannúðaraðstoð þarf að koma til móts við fjölbreytta hópa.“
Matthew Wells, ráðgjafi Amnesty International um neyðarástand.
Í árasum hersins á Róhingja árið 2017 var margt eldra fólk brennt lifandi á heimilum sínum. Mariam Khatun, Róhingja-kona um fimmtugt, flúði í nærliggjandi skóg með þremur börnum sínum þegar hersveitir Myanmar komu í þorp hennar. Á flóttanum sá hún þorp sitt brenna vitandi það að foreldrar hennar voru á heimili sínu.
„Foreldrar mínir voru eftir heima. Ég var með tvö ung börn, hvernig gat ég tekið þau með mér líka. Foreldrar mínir höfðu ekki líkamlega burði til að fara.“
Mariam Khatun, á sextugsaldri, Róhingji.
Brestir í mannúðaraðstoð
Stofnanir Sameinuðu þjóðanna og mannúðarsamtök hafa sinnt gríðarlegri neyð í Bangladess. Rúmlega 900 þúsund Róhingja búa í flóttamannabúðum og í Myanmar eru 250 þúsund á vergangi í eigin landi. Skortur á fjármagni og hömlur stjórnvalda í báðum löndunum en þó sérstaklega í Myanmar gerir aðstæður krefjandi. Í þessum krefjandi aðstæðum er því miður algengt að litið sé framhjá þörfum eldra fólks.
Í norðurhluta Myanmar, þar sem margt fólk af þjóðarbroti Kachin er vegalaust innan eigin lands frá árinu 2011, er oft ekki gert ráð fyrir eldra fólki í mannúðaraðstoð. Það á einnig erfitt með að finna vinnu sem gerir stöðu eldra fólks enn erfiðari. Einnig er skortur á samráði við eldra fólk í flóttamannabúðum, sérstaklega eldri konur, og það fær því ekki að hafa áhrif á ákvörðunartöku.
Margt eldra fólk í flóttamannabúðum Róhingja í Bangladess getur átt í vandræðum með að nýta sér grunnþjónustu eins og hreinlætisaðstöðu, heilsugæslu, vatni eða mat. Brekkur og þrengsli í búðunum gera aðstæður erfiðar, sérstaklega fyrir eldra fólk með skerta líkamlega burði. Eldra fólkið segist ekki geta ekki farið á salernið og þarf að notast við koppa í skýlum sínum sem dregur úr reisn þeirra.
„Ég fer á salernið hér, ég borða og sef hér. Ég er eins og kýr eða geit. Hvað get ég sagt meir. Kýr hafa hægðir og þvaglát á sama stað og þær borða. Nú sef ég á salerninu.“
Mawlawi Harun, á tíræðisaldri, Róhingji.
Endurtekin áföll
Margt eldra fólk af þjóðarbroti sem er í minnihluta í Myanmar, hefur alla sína ævi upplifað átök og kúgun hersins. Amnesty International tók viðtöl við nokkra tugi eldra fólks, meðal annars af þjóðarbroti Kachin, Róhingja og Shan, sem höfðu flúið heimili sín þrisvar sinnum eða oftar. Yfirleitt sem börn, síðan ungmenni og loks á efri árum. Þetta ítrekaða umrót hefur valdið þeim bæði sálrænum skaða og fjárhagslegri áþján.
Sumt eldra fólk hefur orðið vitni af því að þegar eitt eða fleiri af börnum sínum var myrt eða nauðgað af hersveitum Myanmar. Þrátt fyrir þessi áföll er sálræn meðferð ekki miðuð fyrir eldra fólk eða jafnvel ekki í boði.
„Ég hef flúið svo oft frá því að ég var níu ára. Ég þarf stöðugt að vera á varðbergi. Það skiptir ekki máli hvað ég er að aðhafast, á ökrunum eða aldingarðinum, ég fæ aldrei sálarfrið.“
Nding Htu bu, 65 ára, af þjóðarbroti Kachin í flóttamannabúðum.
„Það eru sjáanlegar framfarir í búðunum, en fyrir margt eldra fólk hefur það gerst of hægt og er enn ófullnægjandi. Réttindi eldra fólks þarf að hafa í huga strax við fyrstu viðbrögð við neyðarástandi en ekki eftir á. Að öðrum kosti er meginkjarninn í mannúðlegum gildum ekki virtur: aðstoð í neyð þar sem enginn er skilinn eftir.“
Matthew Wells, ráðgjafi Amnesty International um neyðarástand.
Flóttamannastofnun Sameinuðu þjóðanna og Internatinal Organization for Migration svöruðu fyrirspurnum Amnesty International um málefnið og sögðu að aðstæður hefðu verið erfiðar í byrjun neyðarástandsins en það sé verið að vinna í þessum málum núna.
Lestu einnig
ÞITT NAFN BJARGAR LÍFI
Þú ætlar að styðja og .
Skrifaðu undir og Amnesty á Íslandi sendir viðeigandi aðilum bréf í þínu nafni. Engar aðrar persónuupplýsingar en nafn þitt munu fylgja bréfinu á viðkomandi stjórnvöld.
Með því að skrifa undir málin samþykkir þú skilmála Íslandsdeildar Amnesty International um undirskriftir og persónuverndarstefnu