Fréttir
30. ágúst 2019Amnesty International þrýstir á TripAdvisor að taka út skráningar á síðu sinni á ferðamannastöðum á landtökusvæðum Ísraels. Landtökusvæði Ísraela á hernumdu svæðum Palestínu eru ólögleg og valda þjáningum Palestínubúa. Hvað eru hernumdu svæði Palestínu, hvers vegna eru landtökusvæði Ísraela ólögleg og hvaða þjáningum valda þau?
Af hverju eru landtökusvæði Ísraela vandamál?
Amnesty International kallar eftir því að TripAdvisor og önnur netbókunarfyrirtæki loki fyrir skráningar á eignum og ferðamannastöðum sem eru á ísraelskum landtökusvæðum á hernumdu svæðum Palestínu. Rannsóknir okkar sýna að TripAdvisor, AirBnB, Expedia og Booking.com viðhalda ólöglegu ástandi og ýta undir mannréttindabrot gegn Palestínubúum með því að beina ferðamönnum á landtökusvæði Ísraela á hernumdu svæðum Palestínu.
Hvers vegna gerir Amnesty International greinarmun á landtökusvæðunum og öðrum svæðum Ísraels?
Fyrir 52 árum, árið 1967, í sex daga stríði Ísraela við arabíska nágranna sína, hernam Ísrael Vesturbakkann, þar á meðal Austur-Jerúsalem, Gaza-ströndina, Sínaí-skagann og Gólan-hæðirnar. Vesturbakkinn og Gaza-svæðið kallast hernumdu svæði Palestínu og hefur Ísrael fullt yfirráð yfir þessum svæðum.
Stríðið árið 1967 varð til þess að þúsundir Palestínubúa hröktust frá landi sínu. Mörgum þeirra var aldrei leyft að snúa aftur til síns heima og búa enn í flóttamannabúðum, aðallega í Jórdaníu, Líbanon, Sýrlandi og á öðrum svæðum á hernumdu svæðum Palestínu.
Amnesty International og önnur mannréttindasamtök gagnrýna landtökusvæðin vegna þeirra þjáninga sem þau valda Palestínubúum
Stefna Ísraels um landtökusvæðin er helsti drifkraftur fjölda mannréttindabrota vegna hernámsins. Frá árinu 1967 hafa 100 þúsund hektarar af landssvæði Palestínubúa verið teknir af þeim fyrir landtökusvæði Ísraela. Til að rýmka fyrir ríflega 600 þúsund landtökufólks á hernumdu svæðunum hafa 50 þúsund palestínsk heimili og byggingar verið rifin.
Enn í dag þurfa Palestínubúar að þola þvingaða brottflutninga, eignartöku lands þeirra og auðlinda, eyðileggingu heimila, eigna og innviða og skert ferðafrelsi. Þetta hefur haft gríðarleg áhrif á rétt Palestínubúa til lífsgæða, atvinnu, húsaskjóls, heilsu og menntunar og hefur smám saman rústað hagkerfi Palestínu.
Þúsundir óbreyttra palestínskra borgara og hundruð óbreyttra ísraelskra borgara hafa látið lífið vegna átaka sem tengjast hernáminu
Ísraelskar hersveitir hafa á ólögmætan hátt drepið og sært þúsundir óbreytta palestínskra borgara á hernumdu svæðum Palestínu, þar á meðal á mótmælum gegn eignarnámi lands. Frá árinu 1987 hefur ísraelski herinn drepið 10.200 Palestínubúa, undir kringumstæðum sem gætu talist stríðsglæpir. Á sama tímabili voru 1.400 Ísraelar drepnir af Palestínubúum, þar af hundruð óbreyttir borgarar sem féllu fyrir hendi vopnaðra palestínskra hópa í árásum sem teljast glæpir samkvæmt alþjóðalögum.
Gagnrýni Amnesty International stafar af því að landtökusvæðin eru ólögleg
Það eru um 250 landtökusvæði Ísraela á Vesturbakkanum og Austur-Jerúsalem, allt frá litlum þorpum til stórra bæja.
Samkvæmt alþjóðalögum er ólöglegt að hernema land í þeim tilgangi að fá eigin borgara til að setjast þar að eða flytja íbúa hernumda landssvæðisins yfir á annað svæði, hvort sem það er innan eða utan marka hernumda svæðisins. Þetta telst vera stríðsglæpur samkvæmt Rómarsamþykkt Alþjóðlega sakamáladómstólsins og það sama á við um ástæðulausa eyðileggingu eða eignartöku á hernumdu svæðunum.
Frá upphafi hefur Ísrael virt þessi lög að vettugi og byggt á hernumdu svæðunum. Stjórnvöld sem eftir komu fylgdu einnig stefnu um að stækka landtökusvæðin með niðurgreiðslum og skattafríðindum til að hvetja ísraelska gyðinga til flutninga þangað. Flest ríki, auk Evrópusambandsins og Sameinuðu þjóðanna, telja landtökusvæðin vera ólögleg.
Amnesty International og önnur mannréttindasamtök gagnrýna landtökusvæðin vegna þeirra þjáninga sem þau valda Palestínubúum
Stefna Ísraels um landtökusvæðin er helsti drifkraftur fjölda mannréttindabrota vegna hernámsins. Frá árinu 1967 hafa 100 þúsund hektarar af landssvæði Palestínubúa verið teknir af þeim fyrir landtökusvæði Ísraela. Til að rýmka fyrir ríflega 600 þúsund landtökufólks á hernumdu svæðunum hafa 50 þúsund palestínsk heimili og byggingar verið rifin.
Enn í dag þurfa Palestínubúar að þola þvingaða brottflutninga, eignartöku lands þeirra og auðlinda, eyðileggingu heimila, eigna og innviða og skert ferðafrelsi. Þetta hefur haft gríðarleg áhrif á rétt Palestínubúa til lífsgæða, atvinnu, húsaskjóls, heilsu og menntunar og hefur smám saman rústað hagkerfi Palestínu.
Ísraelski herinn stjórnar lífi Palestínubúa á hernumdu svæðum Palestínu
Herinn hefur sett ferðabann á Palestínubúa á hernumdu svæðum Palestínu. Það hefur áhrif á hvert Palestínubúar geta farið í skóla eða til vinnu, hvort þeir geti heimsótt ættingja sína, ferðast erlendis eða fái aðgang að ræktarlandi sínu.
Ólögleg herkví Ísraela hefur staðið yfir í 12 ár þar sem aðgangur að Gaza-ströndinni er stjórnað úr lofti, af sjó og á landi og hamlar flæði fólks og varnings til og frá svæðinu. Tvær milljónir íbúar Gasa þurfa að líða fyrir þessa sameiginlegu refsingu (e. collective punishment).
Ísrael stjórnar og takmarkar einnig aðgang Palestínubúa að hreinu vatni. Margir Palestínubúar eiga erfitt með að fá vatn til að þvo, elda, þrífa og drekka og hvað þá heldur vökva ræktunarland sitt. Á sama tíma hafa landtökusvæði Ísraela sundlaugar, vel vökvaða grasfleti og ræktunarlönd. Mörg þessara svæða eru skráð hjá netbókunarfyrirtækjum sem ferðamannastaðir. Vatnsnotkun Ísraela er að minnsta kosti fjórum sinnum meiri en Palestínubúa á hernumdu svæðunum.
Palestínubúar lúta öðrum lögum
Frá árinu 1967 hafa hundruð þúsunda Palestínubúa verið handteknir að kröfu ísraelska hersins og í mörgum tilfellum hafa friðsamlegar aðgerðir verið gerðar glæpsamlegar. Ísrael hefur sett á laggirnar herrétt til að ákæra Palestínubúa. Næstum öll málin sem hafa farið fyrir herréttinn hafa endað með sakfellingu eða hinir ákærðu játað sig seka fyrir vægari dóm (e. plea bargain). Hundruð Palestínubúa eru í varðhaldi án dómsúrskurðar það er, þeim er haldið án ákæru og réttarhalda. Ísraelar sem búa á landtökusvæðunum á Vesturbakkanum þurfa hins vegar ekki að lúta herlögum heldur aðeins almennum lögum Ísraels.
Að minnsta kosti 210 palestínsk börn eru í ísraelskum fangelsum og varðhaldsmiðstöðvum. Í desember 2017 var Ahed Tamimi, 16 ára, handtekin og dæmd í átta mánaða fangelsi fyrir að gefa ísraelskum hermanni kinnhest, nokkrum klukkutímum eftir að hermenn höfðu skotið 14 ára frænda hennar í höfuðið.
Ferðamennska á landtökusvæðunum gerir ástandið verra
Netbókunarfyrirtæki eins og TripAdvisor sem kynna fjölmargar eignir og ferðamannastaði á landtökusvæðunum stuðla að því að viðhalda tilvist landtökusvæðanna, stækka þau og þróa. Ísraelsk stjórnvöld notfæra sér vaxandi ferðamennsku á landtökusvæðunum til að „normalísera“ og réttlæta lögmæti þeirra.
Í einu þorpi sem Amnesty International heimsótti, Khirbet Susya, hafa Palestínubúar búið í tímabundnum skýlum allt síðan þeir voru þvingaðir á brott árið 1983 fyrir nýtt landtökusvæði, Susya, og árið 1986 fyrir nýtt fornleifasvæði á rústum Susya. Síðan þá hafa þorpsbúar misst stórt ræktunarland og þurft að fækka í hjörðum sínum sem er aðaltekjulind þeirra.
Ísraelsk stjórnvöld hafa lokað vatnstönkum og vatnsbrunnum í Khirbet Susiya og þorpsbúar eyða þriðjungi tekna sinna í vatn. Palestínubúar á Khirbet Susiya búa við stöðugan ótta um að heimili þeirra eða aðrar eignir verði rifin niður en auk þess þurfa þeir að þola kerfisbundið ofbeldi og áreitni af hálfu íbúa landtökusvæðanna. TripAdvisor skráir fornleifasvæðið sem ferðamannastað ásamt víngerð og vínekru á landtökusvæðinu Susya. Þetta er dæmi um hvernig ferðamannaiðnaðurinn er beintengdur stækkun landtökusvæðisins og ýtir undir þjáningar Palestínubúa.
Amnesty International kallar ekki eftir sniðgöngu Ísraels
Áhersla okkar er á vaxandi hagkerfi ólöglegra landtökusvæða en ekki á hagkerfi Ísraels. Við köllum ekki eftir því að netferðaþjónustufyrirtæki stöðvi allar bókanir á ferðum til Ísraels. Heldur þurfa netbókunarfyrirtæki að hætta að beina fjármagni í framtak sem veldur þjáningum Palestínubúa og er brot á alþjóðalögum.
Ef ferðaþjónustufyrirtæki hætta að auglýsa skráningar á landtökusvæðunum hefur það augljóslega áhrif til hins verra á lífsviðurværi sumra á landtökusvæðunum. Ábyrgðin á því liggur hjá ísraelska ríkinu þar sem það hefur verið stefna stjórnvalda frá 1967 að byggja á landtökusvæðum og stækka þau á hernumdu svæðum Palestínu þrátt fyrir ólögmæti og að valda þjáningum palestínskra íbúa á svæðinu.
Amnesty International leitast eftir því að atvinnustarfsemi á landtökusvæðunum á hernumdu svæðum Palestínu verði stöðvuð. Við teljum að fyrirtæki þurfi að grípa til aðgerða til að komast hjá því að stuðla að ólöglegu ástandi og mannréttindabrotum og ríki þurfi að uppfylla skyldur sínar með því samþykkja ekki eða styðja við ólöglegt ástand.
Ákall okkar er ekki gyðingahatur
Amnesty International berst gegn allri mismunun, kynþáttafordómum og haturglæpum í hvaða birtingarmynd sem er, hvort sem það er gegn fólki í ákveðnum trúarhópi, þjóðerni, þjóðernishópi, kyni, kynhneigð eða kynvitund eða annarra verndaðra þátta eins og að vera gyðingur eða álitinn gyðingur.
Áherslan í herferð okkar er ekki byggð á mismunun og það er ekki verið að einblína á einstaklinga. Áherslan beinist að stöðvun starfsemi fyrirtækja á landtökusvæðum í ljósi þess að svæðin eru ólögleg samkvæmt alþjóðalögum og valda miklum skaða og þjáningum fyrir íbúa á hernumdu svæðum Palestínu.
Lestu einnig
Þú ætlar að styðja og .
Skrifaðu undir og Amnesty á Íslandi sendir viðeigandi aðilum bréf í þínu nafni. Engar aðrar persónuupplýsingar en nafn þitt munu fylgja bréfinu á viðkomandi stjórnvöld.
Með því að skrifa undir málin samþykkir þú skilmála Íslandsdeildar Amnesty International um undirskriftir og persónuverndarstefnu