Fréttir

15. maí 2025

Skortur á viðbrögðum hjá TikTok til verndar geðheilsu

TikTok hefur ekki enn brugðist við þeim tilmælum Amnesty Internati­onal um að auka öryggi ungra notenda sem var greint frá í fordæma­lausri skýrslu samtak­anna sem kom út í nóvember 2023. Skýrslan varpaði ljósi á skaðleg áhrif notk­unar forritsins TikTok á andlega og líkam­lega heilsu ungmenna og var kallað á TikTok að gera betur.

Rann­sóknin í skýrsl­unni sýnir að börn eiga á hættu að festast í „sístreymi“ af efni sem tengist þung­lyndi og sjálfs­vígum á TikTok þar sem forritið greinir notkun notenda og sýnir þeim sérsniðnar tillögur að mynd­efni til að halda þeim háðum að horfa áfram jafnvel þrátt fyrir að inni­hald efnisins sé skað­legt.

Amnesty Internati­onal útbjó gervi­reikning fyrir 13 ára ungling sem hafði áhuga á efni tengdu geðheilsu. Innan við 20 mínútur frá stofnun reikn­ingsins var helm­ingur alls mynd­efnis sem mælt var með í forritinu fyrir þann notanda tengt geðrænum vanda. Fjöl­mörg mynd­bönd á fyrsta klukku­tím­anum voru mynd­bönd þar sem sjálfsvíg voru sett fram sem jákvæð, eðlileg eða hvatt var til þeirra.

Geðheilbrigðisvika

Í aðdrag­anda vikunnar 12.–18. maí 2025 sem er tileinkuð vitund­ar­vakn­ingu um geðheil­brigði bað Amnesty Internati­onal TikTok um upplýs­ingar um hvaða breyt­ingar fyrir­tækið hefði gert frá því skýrslan kom út. TikTok nefndi staðla fyrir­tæk­isins um velferð sem þegar voru til við gerð rann­sókn­ar­innar og viður­kenndi ekki vandann að notendur festust í nokkurs konar „sístreymi“.

Mat TikTok frá árinu 2024 sem var gert vegna reglu­gerðar Evrópu­sam­bandsins um staf­ræna þjón­ustu (e. Digital Services Act (DSA)) viður­kenndi að ákveðið saman­safn af mynd­efni, sem brjóta ekki viðmið­un­ar­reglur TikTok, geti valdið skaða með því að magna óvilj­andi upp neikvæðar tilfinn­ingar hjá sumum notendum.  TikTok nefnir mögu­leika í boði sem hægt er að nýta sér til að koma í veg fyrir það en þessir mögu­leikar voru þegar til staðar þegar rann­sókn Amnesty Internati­onal var gerð.

 

Skortur á aðgerðum

Amnesty Internati­onal spurði TikTok hvað sé verið að gera til að auka öryggi forritsins fyrir unga notendur. Svörin sýna að sjö árum eftir að forritið varð aðgengi­legt á alþjóða­vísu er fyrir­tækið enn að bíða eftir því að utan­að­kom­andi aðili klári áreið­an­leika­könnun á rétt­indum barna, eina af lykil­skyldum samkvæmt alþjóð­legum mann­rétt­inda­stöðlum fyrir fyrir­tæki.

Ávandabindandi

TikTok segist vinna með sérfræð­ingum um heilsu barna sem hjálpa þeim að hanna forritið með þarfir barna í huga og í forritinu séu nýjar kvaðn­ingar (boð í forriti sem krefjast viðbragða notenda) sem ungir notendur fá sem er ætlað að fá þá til að draga úr notkun sinni.

Samt sem áður er það undir ungum notendum sjálfum komið og foreldrum þeirra að takmarka notkun á forritinu til að vinna á móti ávana­bind­andi áhrifum þess sem er hannað í þeim tilgangi að viðhalda athygli sem allra lengst líkt því sem spila­víti gera.

 

 

 

Rann­sókn Amnesty Internati­onal bendir á að TikTok safnar öllum persónu­legum upplýs­ingum um notkun notenda sinna og með upplýs­ing­unum spáir TikTok fyrir um áhugamál þeirra, tilfinn­inga­legt ástand og vellíðan.

TikTok dulbýr þessa innrás í einkalíf notenda sem val.

Ákall

TikTok segir í svari til Amnesty Internati­onal: „Líkt og önnur forrit safnar TikTok upplýs­ingum sem notendur velja að veita ásamt gögnum sem styður forritið til að efla virkni, öryggi og upplifun notenda“ auk þess sem þau segja að það að horfa á mynd­band segi ekkert endi­lega til um persónu hvers og eins.

Samt sem áður byggir TikTok á tilfinn­inga­legu ástandi notenda þegar verið er að ýta fjöl­mörgum mynd­böndum sem tengjast þung­lyndi og sjálfsvíg að notendum með því að notfæra sér veik­leika þeirra með sérsniðnum tillögum án þess að hugað sé að mögu­legri skað­semi mynd­efn­isins.

Vitn­is­burður ungra notenda í rann­sókn Amnesty Internati­onal sýnir að mörgum ungmennum finnst þau ekki vera vel upplýst um gögn sem forritið safnar og finnst þau ekki geta stjórnað sérsniðnum tillögum eða hvernig gögn þeirra séu notuð.

Sum ríki eru nú að innleiða lög sem neyða samfé­lags­miðla eins og TikTok til að meta og draga úr hættum sem steðja að rétt­indum og heilsu notenda. TikTok ætti að vera fyrri til og gera breyt­ingar strax en ekki bíða eftir því að þess sé krafist.

Skrifaðu undir ákallið hér og krefstu þess að TikTok dragi úr hættum sem steðja að rétt­indum og heilsu ungra notenda.

 

Lestu einnig