Skýrslur
21. október 2021Aðför stjórnvalda að tjáningarfrelsinu, ásamt villandi upplýsingum sem hafa flætt um heiminn á tímum kórónuveirufaraldursins, hefur gert fólki gríðarlega erfitt fyrir að nálgast réttar upplýsingar til að takast á við vaxandi alþjóðlegan heilbrigðisvanda.
Skýrsla Amnesty International, Silenced and Misinformed: Freedom of Expression in Danger During Covid-19, greinir frá því hvernig gæði upplýsinga á tímum kórónuveirufaraldursins hafa farið ara dvínandi vegna ritskoðunar og refsistefnu stjórnvalda.
Hættulegar aðstæður hafa skapast undanfarin misseri þar sem stjórnvöld víðs vegar um heim hafa sett á ný lög í skugga kórónuveirufaraldursins til að stöðva sjálfstæðan fréttaflutning og ráðist gegn einstaklingum sem hafa gagnrýnt viðbrögð stjórnvalda.
Takmarkanir
„Í miðjum heimsfaraldri hefur verið þaggað niður í fjölmiðlafólki og heilbrigðisstarfsfólki og það handtekið. Þetta hefur leitt til þess að fólk hefur ekki aðgang að upplýsingum varðandi faraldurinn, þar á meðal upplýsingum um hvernig fólk á að vernda sig og samfélög sín. A.m.k. fimm milljónir einstaklinga hafa látið lífið af völdum kórónuveirunnar og skortur á upplýsingum hefur líklega átt þátt í því.“
Rajat Khosla, Amnesty International.
Stjórnvöld í Kína eiga sér langa sögu í takmörkunum á tjáningarfrelsinu og stjórnun upplýsingaflæðis. Í febrúar 2020, við upphaf kórónuveirufaraldursins, höfðu fleiri en 5000 einstaklingar verið rannsakaðir af lögreglu fyrir það að „búa til og vísvitandi dreifa villandi upplýsingum“ varðandi útbreiðslu faraldursins.
Sjálfstæða netfréttakonan Zhang Zhan var handtekin í maí 2020 og ákærð fyrir að „stofna til rifrildis og vandræða“ vegna umfjöllunar sinnar í febrúar 2020 um kórónuveirufaraldurinn í Wuhan. Hún var dæmd í fjögurra ára fangelsi þann 28. desember 2020.
„Það er ljóst að takmarkanir á tjáningarfrelsinu á tímum kórónuveirufaraldursins eru ekki ætlaðar til skamms tíma til að takast á við faraldurinn. Þessar aðgerðir eru enn ein árásin á mannréttindi víðs vegar um heim. Nú hafa stjórnvöld fundið enn eina afsökunina til að herða aðför sína að borgaralegu samfélagi…..Takmarkanir á tjáningafrelsinu eru hættulegar og eiga ekki teljast eðlilegar. Stjórnvöld verða umsvifalaust að aflétta þessum takmörkunum og tryggja upplýsingaflæði til þess að vernda rétt almennings til heilsu.“
Rajat Khosla.
Ábyrgð fyrirtækja og ríkja
Skýrsla Amnesty International varpar einnig ljósi á hlutverk samfélagsmiðlafyrirtækja í að auðvelda hraða útbreiðslu villandi upplýsinga í kórónuveirufaraldrinum. Þessir miðlar eru hannaðir til þess að vekja eftirtekt á efni sem grípur athygli notenda en fyrirtækin hafa ekki gert nægilegar ráðstafanir til að koma í veg fyrir útbreiðslu rangra og villandi upplýsinga.
„Á sama tíma og við krefjumst þess að stjórnvöld og lyfjafyrirtæki tryggi jafnan aðgang að og jafna dreifingu bóluefna til allra í heiminum þurfa ríki heims og samfélagsmiðlafyrirtæki einnig að tryggja það að almenningur hafi greiðan aðgang að nákvæmum upplýsingum sem byggðar eru á gagnreyndum gögnum. Þetta er mikilvægt skref til þess að koma í veg fyrir að fólk hiki við að láta bólusetja sig vegna villandi upplýsinga.“
Rajat Khosla.
Ritskoðun tekst ekki á við vandann um villandi upplýsingar heldur gegna frjálsir og sjálfstæðir fjölmiðlar og sterkt borgaralegt samfélagi þar lykilhlutverki.
Amnesty International kallar eftir því að ríki heims hætti að nota faraldurinn sem afsökun til þess að þagga niður í sjálfstæðum miðlum, aflétti öllum óþarfa takmörkunum á tjáningarfrelsinu og veiti trúverðugar, áreiðanlegar og aðgengilegar upplýsingar svo almenningur geti verið upplýstur að fullu um faraldurinn.
Lestu einnig
Þú ætlar að styðja og .
Skrifaðu undir og Amnesty á Íslandi sendir viðeigandi aðilum bréf í þínu nafni. Engar aðrar persónuupplýsingar en nafn þitt munu fylgja bréfinu á viðkomandi stjórnvöld.
Með því að skrifa undir málin samþykkir þú skilmála Íslandsdeildar Amnesty International um undirskriftir og persónuverndarstefnu