Tæland

Algengt er að aðgerða­sinnar, fræðifólk, stjórn­ar­andstæðingar og mann­rétt­inda­sinnar séu handtekin fyrir það eitt að tjá skoð­anir sínar um ríkisstjórnina og konungsveldið í Tælandi. Stjórn­völd þar í landi beita kerf­is­bundnum og handa­hófs­kenndum skerð­ingum á mann­rétt­indum og tján­ing­ar­frelsi.  

Stjórn­völd hafa stuðst við ýmis lög til að þagga niður í gagn­rýn­endum, þar á meðal lög um tölvuglæpi, opin­berar samkomur og uppreisn­ar­áróður. Fjöl­margir einstak­lingar hafa verið ákærðir fyrir þátt­töku í frið­sam­legum mótmælum, umræður um umbætur í stjórn­málum eða gagnrýni á ríkisstjórnina og konungsveldið. Yfir­völd í Tælandi hafa einnit nýtt sér ástandið í kringum kórónu­veirufar­ald­urinn til frekari skerð­ingar á tján­ing­ar­frelsinu.

Kórónuveirufaraldurinn

Neyðarlög og tjáningarfrelsi á netinu

Stjórn­völd í Tælandi settu á lagg­irnar miðstöð til að sporna gegn fölskum fréttum í nóvember 2019 sem hefur það hlut­verk að fylgjast með efni á netinu og sía út upplýs­ingar sem teljast „falskar“. 

Lista­maður í Tælandi sagði frá því á Face­book þann 16. mars 2020 að hvorki hann né aðrir farþegar í flugi frá Spáni hefðu þurft að fara í skimun fyrir kórónu­veirunni við komu til landsins. Viku seinna var hann hand­tekinn fyrir „falskar upplýs­ingar sem líklega leiða til ofsa­hræðslu meðal almenn­ings“. Hann var leystur úr varð­haldi degi síðar gegn trygg­ingu.  

Einstak­lingar geta átt yfir höfði sér allt að tveggja ára fang­elsi fyrir birt­ingu falskra frétta.

Forsæt­is­ráð­herra varaði svo við því á blaðmanna­fundi þann 24. mars 2020 að ákært yrði fyrir „misbeit­ingu samfé­lags­miðla“ sem gaf til kynna að stjórn­völd hygðust bregðast hart við gagn­rýni í tengslum við kórónu­veirufar­ald­urinn.

Þann 26.mars voru neyð­arlög sett í landinu þar sem stjórn­völdum var m.a. veitt leyfi til að ritskoða og breyta upplýs­ingum sem þau telja falskar eða vill­andi.

Takmark­anir á tján­ingar– og funda­frelsi hefur í kjöl­farið aukist til muna.

Þann 15. október 2020 settu yfir­völd bann við skila­boðum á netinu sem gætu „ýtt undir ótta“, ógnað þjóðarör­yggi eða almennu siðgæði.

Á sama tíma hafa yfir­völd reynt að loka fyrir samskipta­for­ritið Telegram sem hefur mikið verið notað til að skipu­leggja mótmæli ásamt því að loka á notendur á samfé­lags­miðlum með því að beita lögum um netglæpi til þess að koma í veg fyrir samskipti aðgerða­sinna.

Einnig hafa yfir­völd reynt að loka fyrir útsend­ingar fjöl­miðla fyrir að brjóta neyð­arlög.

Facebook

Þann 25. ágúst 2020 tilkynnti Face­book að fyrir­tækið hafi treg­lega látið undan kröfum tælenskra stjórn­valda  um að ritskoða efni á netinu.

„Hótanir tælenskra stjórn­valda um lögsókn til að neyða Face­book til að taka þátt í ritskoðun stjórn­valda á netinu er enn ein árásin á tján­ing­ar­frelsið. Enn og aftur er Face­book að láta undan þrýst­ingi frá stjórn­völdum á kostnað mann­rétt­inda og skapar þar með enn eitt hættu­lega fordæmið um brot gegn tján­ing­ar­frelsinu á netinu. Tæknifyr­ir­tækið verður að gera allt sem í þeirra valdi stendur til að standa gegn kröfum stjórn­valda um ritskoðun. Mann­rétt­indi verða að ganga fyrir hjá tæknifyr­ir­tækjum, ekki mark­aðs­að­gangur og hagn­aður.“

Rasha Abdul-Rahim, stjórn­andi innan tækni­deildar Amnesty Internati­onal

Friðsamleg mótmæli

Á árinu 2020 hafa frið­samleg mótmæli átt sér stað reglu­lega þar sem ungt fólk er í farar­broddi. Sameig­in­legar kröfur mótmæl­enda eru nýjar kosn­ingar, ný stjórn­ar­skrár og að stjórn­völd hætti að áreita einstak­linga.

Frá því að neyð­ar­lögin voru sett í mars 2020 hafa yfir­völd í auknum mæli hand­tekið og ákært mótmæl­endur í frið­sam­legum mótmælum. Þeir hafa einnig greint frá því að hafa sætt áreitni og hótunum lögreglu­manna.

Meðlimir ýmissa félaga­sam­taka hafa einnig verið hand­teknir. Þann 19. ágúst voru Baramee Chairat, Suwanna „Looktan“ Tanlek og Korakot Sangyenpan hand­tekin en þau eru meðlimir þriggja mismun­andi félaga­sam­taka.

Daginn eftir voru átta aðrir aðgerða­sinnar hand­teknir fyrir þátt­töku í mótmælum í nafni lýðræðis. Enn fremur var gefin út hand­töku­skipun á hendur fjórum öðrum einstak­lingum á mótmæl­unum og 16 öðrum mótmæl­endum var sagt að mæta á lögreglu­stöð..

Aðgerðasinninn, Arnon Nampa, hefur  tvisvar verið hand­tekinn fyrir mótmæli. Hann var hand­tekinn í seinna skiptið þann 19. ágúst 2020 fyrir mótmæli fyrr í mánuð­inum og var í kjöl­farið ákærður fyrir uppreisn­ar­áróður og brot á lögum um tölvuglæpi.

Yfir 10.000 einstak­lingar tóku þátt í stærstu mótmæl­unum sem átti sér stað í október 2020 og lýstu yfir­völd yfir neyð­ar­ástandi í landinu þann 15. október. Þá var sett á fimm manna samkomu­bann í 30 daga.

Lögreglan hefur beitt aukinni hörku eftir því sem mótmælin verða fjöl­mennari. Í október 2020 var öflugum vatns­byssum með litar­efnum beitt gegn mótmæl­endum. Þessar vatns­byssur geta valdið alvar­legum áverkum. Litar­efnin merkja fólk sem getur leitt til hand­töku frið­sam­legra mótmæl­enda, fjöl­miðla­fólks og jafnvel íbúa sem eiga leið um svæðið sem fá á sig litinn.

Greint hefur verið frá því að lögreglu­menn hafi ógnað og áreitt börn á skóla­svæðum með spurn­ingum og mynda­tökum  til þess að reyna koma í veg fyrir þátt­töku þeirra í frekari mótmælum.

Almenn­ings­sam­göngum í Bangkok var einnig lokað að hluta til í október 2020 til að koma í veg fyrir frekari mótmæli.

Alls hafa hátt í 200 einstak­lingar verið hand­teknir og ákærðir fyrir þátt­töku í mótmælum á árinu 2020.

Löggjöf til þöggunar

Bæði hafa hegn­ing­arlög og lög um tölvuglæpi verið notuð til þess að ákæra einstak­linga fyrir færslur á netinu sem teljast skað­legar yfir­völdum og konungs­veldinu. 

Lögum um tölvuglæpi var breytt árið 2016 til að veita yfir­völdum leyfi til þess að fylgjast með og þagga niður í einstak­lingum á netinu og ákæra þá fyrir ýmis brot út frá  víðtækum skil­greiningum í lögunum.

Ákveðnar greinar í tælenskum hegn­ingarlögum gera uppreisn­ar­áróður og meið­yrði refsiverð.

Árið 2019 þaggaði ríkis­stjórnin enn frekar í röddum fólks á netinu með því að beita lögum um netör­yggi og gagna­vernd. Lögin voru sett í febrúar 2019 og veita stjórn­völdum leyfi til þess að auka staf­rænt eftirlit og ritskoðun í landinu. Lögin leyfa yfir­grips­mikið eftirlit án laga­legrar rétt­ar­verndar.  

Amnesty Internati­onal greindi frá því í skýrsl­unni „They are always watching“ hvernig einstak­lingar sættu áreitni og hótunum eftir að hafa gagn­rýnt stjórn­völd á samfé­lags­miðlum.

Stjórn­völd hafa bæði krafist þess að einstak­lingar dragi til baka gagn­rýnina og eyði færslum ásamt því að þrýsta á samfé­lags­miðla­fyr­ir­tæki að fjar­lægja og takmarka aðgang að efni sem er ekki hlið­hollt stjórnvöldum.

Ung kona, aðgerðasinni og háskóla­nemi, var hand­tekin og yfir­heyrð af tíu lögreglu­mönnum í nóvember 2019 vegna tísts um ríkisstjórnina og konungsveldið sem var deilt 60 þúsund sinnum á Twitter. Áður en hún eyddi aðgangi sínum á Twitter setti hún inn færslu þar sem hún varaði aðra við að segja skoð­anir sínar á netinu:

„Ég vil vara ykkur við. Hugsið ykkur tvisvar um áður en þið setjið inn tíst eða deilið tístum. Það er fólk þarna úti sem er alltaf að fylgjast með.“

Hún var síðar neydd til þess að skrifa undir skjal þess efnis að hún gerði sér grein fyrir að hún yrði ákærð ef hún setti inn svipaða færslu aftur.  

Margir þeirra sem hafa verið skot­mark stjórn­valda vegna færslna sinna á netinu bíða rétt­ar­halda og gætu átt yfir höfði sér allt að fimm ára fang­elsi og háar sektir. 

Friðsamleg mótmæli

Yfir­völd í Tælandi hafa í gegnum árin stuðst við ýmsar löggjafir til að koma í veg fyrir frið­samleg mótmæli. Árið 2015 setti herstjórnin í landinu bann við “póli­tískar” samkomur þar sem fleiri en fimm einstak­lingar koma saman.

Árið 2019, var hópur 17 einstak­linga kærður fyrir frið­samleg mótmæli fyrir utan lögreglu­stöð í júní 2015.

Það að leggja fram ákæru á hendur þessum einstak­lingum næstum fjórum árum síðar virðist vera póli­tísk ákvörðun með það markmið að þagga niður í einstak­lingum og brýtur á rétt­inum til tján­ingar- og funda­frelsis í Tælandi.

Tveir mótmæl­endur voru hand­teknir þann 15. júlí 2020 fyrir mótmæli án leyfis. Þeir voru að mótmæla því að flugáhöfn hefði ekki þurft að sæta sóttkví þrátt fyrir að einstak­lingur úr áhöfn­inni hafi greinst með smit. 

Aðgerðasinni var hand­tekinn þann 8. júní 2020 fyrir mótmæli utan kambódíska sendi­ráðið þar sem hann kallaði eftir rann­sókn á hvarfi Tælend­ings í útlegð.

ÞITT NAFN BJARGAR LÍFI

Þú ætlar að styðja og .

Skrifaðu undir og Amnesty á Íslandi sendir viðeigandi aðilum bréf í þínu nafni. Engar aðrar persónuupplýsingar en nafn þitt munu fylgja bréfinu á viðkomandi stjórnvöld.

Skrifaðu undir og Íslandsdeild Amnesty International sendir viðeigandi aðilum bréf í þínu nafni. Engar aðrar persónuupplýsingar en nafn þitt munu fylgja bréfinu á viðkomandi stjórnvöld.

Með því að skrifa undir málin samþykkir þú skilmála Íslandsdeildar Amnesty International um undirskriftir og persónuverndarstefnu