Þvingað manns­hvarf á við þegar yfir­völd eða aðilar á þeirra vegum hand­taka einstak­ling en þver­taka fyrir það eða neita að gefa upp upplýs­ingar um hvar viðkom­andi er í haldi eða hvað hefur orðið um hann. Það þýðir að einstak­ling­urinn nýtur engra laga­legra rétt­inda í haldi. Þetta hugtak á við um ríkis­full­trúa, þeirra á meðal sýrlensk stjórn­völd en einnig líka við bylt­ing­ar­stjórn, líkt og sjálf­stæð yfir­völd í norður- og aust­ur­hluta Sýrland. Manns­hvörf er víðtækara hugtak sem nær þá líka yfir vopnaða hópa ótengdum stjórn­völdum þar sem þvinguð manns­hvörf eiga aðeins við þegar stjórn­völd eiga með einhverjum hætti þátt í manns­hvörf­unum.

Þvingað manns­hvarf getur talist sem stríðs­glæpur í stríðs­átökum og glæpur gegn mannúð ef þving­uðum manns­hvörfum er beitt með víðtækum eða kerf­is­bundnum hætti gegn óbreyttum borg­urum.

Í nóvember 2024 hófu vopnuðu stjórn­ar­and­stöðu­hóp­arnir HTS og SNA í banda­lagi við aðra vopnaða hópa, hern­að­ar­sókn og náðu fyrst yfir­hönd­inni í Aleppo og að lokum höfuð­borg­inni Damaskus sem leiddi til þess að Bashar al-Assad forseti landsins og fjöl­skylda hans flúðu land þann 8. desember. Þann 29. janúar 2025 var Ahmed al-Sharaa, fyrrum leið­togi HTS, útnefndur bráða­birgða­for­seti af hersveit hern­að­ar­að­gerða Sýrlands. Í lok mars 2025 var ný ríkis­stjórn mynduð undir stjórn al-Sharaa forseta. Í maí 2025 setti forsetinn á lagg­irnar tvær nefndir um manns­hvörf. 

Þegar vopn­aðir stjórn­ar­and­stöðu­hópar náðu yfir­ráðum leystu þeir einstak­linga úr haldi í varð­haldsmið­stöðvum á vegum ríkis­stjórnar Assad. Opnun fang­elsa, þar á meðal alræmda Saydnaya-herfang­els­isins við Damaskus, var bæði tákn fyrir endalok þess­arar kúgun­ar­að­ferðar stjórn­valda og fall Assad-fjöl­skyld­unnar af valda­stóli.

Fyrrum fangar sögðu Amnesty Internati­onal að mikil­vægt væri að fá skaða­bætur og ná fram rétt­læti til að lina þær kvalir  sem þeir hafi mátt þola eftir hryll­inginn. Margir fundu fyrir skeyt­ing­ar­leysi eftir lausn þeirra og höfðu ekki efni á lækn­is­hjálp.  

Sýrlensk stjórn­völd bera höfuð­ábyrgð á að sann­leik­urinn komi í ljós, tryggja rétt­læti og að veita skaða­bætur og stuðning vegna þúsunda einstak­linga sem hurfu í Sýrlandi. 

Mikil­vægt er að fá upplýs­ingar um örlög og stað­setn­ingu allra einstak­linga sem hurfu, óháð því hvort það var af völdum stjórn­valda eða vopn­aðra hópa, til að tryggja að fjöl­skyldur og þolendur fái að vita sann­leikann, rétt­lætinu verði full­nægt og þau fái skaða­bætur.  

Amnesty Internati­onal styður fjöl­skyldur hinna horfnu þar til sýrlensk stjórn­völd hafa tryggt rétt­indi þeirra. Þrátt fyrir að ríkis­stjórnin þurfi að takast á við efna­hags­legar áskor­anir og að öryggi í landinu fari versn­andi vegna aukins ofbeldis milli mismun­andi hópa í landinu þá verður samt sem áður að hefja strax leit að horfnum einstak­lingum.  

Amnesty Internati­onal tók viðtöl við 21 fjöl­skyldu­meðlim horf­inna einstak­linga, þolendur og full­trúa samtaka þolenda í maí til júní 2025.

Kröfur sem komu ítrekað fram í viðtöl­unum voru eftir­far­andi:

1. Sann­leikur
   • Fjöl­skyldur vilja vita hvað kom fyrir ástvini þeirra, hvar þeir eru stað­settir ef þeir eru á lífi til að sameinast þeim á ný eða fá upplýs­ingar um hvernig dauða þeirra sem drepnir voru bar að og fá líkams­leifar þeirra til að geta haldið virðu­lega útför. 
2. Rétt­læti
   • Fjöl­skyldur vilja að þeir sem létu ástvini þeirra hverfa verði dregnir fyrir dómstóla. Margar þeirra lögðu áherslu á að draga verði gerendur úr öllum hópum til ábyrgðar. 
3. Skaða­bætur/úrræði
   • Fjöl­skyldur óskuðu eftir stuðn­ingi, hvort sem um væri að ræða fjár­hags­legan stuðning eða í formi mennt­unar og heilsu­gæslu. Einnig kölluðu þær eftir uppgjöri með stað­fest­ingu á því sem gerðist og að minning hinna horfnu væri heiðruð. 
4. Trygging á því að þetta gerist ekki aftur
   • Fjöl­skyldur og þolendur vilja að gerðar séu ráðstaf­anir til að tryggja að manns­hvörf af völdum stjórn­valda eða annarra aðila eigi sér ekki aftur stað í Sýrlandi. 

Manns­hvörf í Sýrlandi

• 1980-90: Stjórn­völd beita þving­uðum manns­hvörfum sem kúgun­ar­að­ferð. 
• 2011: Bylt­ingin í Sýrlandi hefst þar sem stjórn­völd beita þving­uðum manns­hvörfum í massavís. 
• 2011: Mann­rétt­indaráð Sameinuðu þjóð­anna setur á lagg­irnar sjálf­stæða alþjóð­lega rann­sókn­ar­nefnd til að rann­saka brot Sýrlands á alþjóða­lögum frá mars 2011. 
• 2013 – 2024: Vopn­aðir hópar ótengdir stjórn­völdum, þar á meðal Íslamska ríkið og HTS, beita manns­hvörfum og morðum. 
• 2014: Svokall­aðar Ceasar myndir eru birtar sem sýna víðtæka beit­ingu pynd­inga, ómann­úð­legar aðstæður og dauðs­föll í Sýrlandi. 
• 2016: Sameinuðu þjóð­irnar setja á lagg­irnar IIIM (Internati­onal, Impartial and Independent Mechanism) sem er sjálf­stæður og óháður eftir­lits­aðili og gegnir því hlut­verki að aðstoða við að rann­saka og sækja til saka gerendur sem hafa brotið alvar­lega gegn alþjóða­lögum.  
• 2017: Amnesty Internati­onal kemst að þeirri niður­stöðu að glæpir gegn mannúð hafi verið framdir í Saydnaya-fang­elsinu í skýrsl­unni „Human Slaug­hter­house“. 
• 2018: Stjórn­völd gefa út dánar­vottorð fyrir fjöl­skyldur margra þolenda þving­aðra manns­hvarfa. 
• 2021: Fjölda­grafir í Najha og á öðrum stöðum eru taldar bera líkams­leifar fólks sem hvarf. 
• 2023: Sameinuðu þjóð­irnar setja á lagg­irnar IIMP (Independent Institution on Missing Persons in Syria) sem er sjálf­stæð stofnun um horfna einstak­linga í Sýrlandi og til stuðn­ings fjöl­skyldum þeirra.  
• 2024: Bashar al-Assad er steypt af valda­stólli og einstak­lingar í haldi stjórn­valda eru frels­aðir. 
• 2025 Nefnd um manns­hvörf innan­lands er sett á lagg­irnar í Sýrlandi.