Síerra Leóne

Ólögmæt manndráp og pyndingar

Í ágúst árið 2022 sköp­uðust óeirðir í nokkrum borgum Síerra Leóne, þar á meðal í höfuð­borg­inni Freetown. Uppþotin orsök­uðust af ýmsum þáttum, þeirra á meðal óánægju með stefnu stjórn­valda og efna­hagskreppu.

Þrátt fyrir ríku­legar nátt­úru­auð­lindir er Síerra Leóne eitt af fátæk­ustu löndum heims. Samkvæmt lífs­kjara­vísi­tölu Sameinuðu þjóð­anna er landið í 181. sæti af 191 landi. Síerra Leóne telst einnig til landa sem minnst hafa fjár­fest í félags­vernd eða aðeins 0,7% af veginni lands­fram­leiðslu, að kostnaði við heil­brigð­is­þjón­ustu undan­skildum.

Ákvörðun stjórn­valda um að hækka bens­ín­verð um 20% var kornið sem fyllti mælinn og hratt af stað öldu mótmæla þann 10. ágúst á síðasta ári. Yfir­völd brugðust við mótmæl­unum með því að setja á útgöngu­bann sem fylgt var eftir með hervæð­ingu á götum úti. Fjöldi stað­hæf­inga hafa borist um ofbeld­is­fullar aðgerðir gegn mótmæl­endum.

Í nokkrum borgum leiddu mótmælin til ofbeldis og skemmd­ar­verka, þar sem búðir voru rændar og kveikt var í húsum. Stjórn­leysi greip um sig og fréttir bárust af lögreglu­þjónum sem látið höfðu lífið og óhóf­legri beit­ingu ofbeldis. Alls létust sex lögreglu­þjónar og 20 mótmæl­endur og sjón­ar­vottar í borg­unum Freetown, Makeni og Kamakwie.

Í tengslum við mótmæla­ölduna 10. ágúst voru 515 einstak­lingar fang­els­aðir, þar af 200 fyrir brot á útgöngu­banni. Sumir voru hand­teknir seinna vegna tilkomu sönn­un­ar­gagna gegn þeim. Ákærur gegn mótmæl­endum voru af ólíkum toga og gátu verið vegna skemmd­ar­verka, íkveikja, ólög­mætrar fjölda­sam­koma, uppþota og hvatn­ingar til mann­dráps. Einnig var fólk hand­tekið vegna morða á lögreglu­þjón­unum fljót­lega eftir mótmælin. Hins­vegar hefur engin rann­sókn hafist vegna mótmæl­enda sem voru drepnir.

Daginn eftir jarð­arför lögreglu­þjón­anna komu yfir­völd á sérstakri rann­sókn­ar­nefnd. Niður­staða nefnd­ar­innar birtist svo 24. apríl 2023, um að ekki væri full­víst að ásak­anir um ólögmæt mann­dráp væru sannar. Engar hand­tökur hafa verið gerðar vegna mótmæl­enda sem dóu þann 10. ágúst og rann­sókn atburð­anna hefur verið hætt.

Skrifaðu undir ákall um að yfir­völd í Síerra Leóne og sérstök rann­sókn­ar­nefnd stofnuð af yfir­völd­unum þann 24. ágúst 2022, fram­kvæmi með hraði óháða, hlut­lausa og vandaða rann­sókn, ekki aðeins vegna lögreglu­þjóna sem létu lífið heldur einnig vegna meintrar óhóf­legrar vald­beit­ingar lögreglu á mótmæl­unum og í kjölfar þeirra, sem leiddi til meiðsla og dauðs­falla. Einnig þarf að tryggja að þeir sem bera ábyrgð á ólög­mætum mann­drápum, pynd­ingum og annarri illri meðferð verði látnir sæta ábyrgð.

Þau þurfa þína hjálp!

Þín undirskrift getur bjargað mannslífi

Ísrael

Stöðva þarf hópmorðið á Gaza

Ísrael fremur hópmorð á Palestínubúum á Gaza. Við krefjumst þess að íslensk stjórnvöld geri allt sem í þeirra valdi stendur til að stöðva hópmorðið (e. genocide). Í nýrri skýrslu Amnesty International, „You Feel Like You Are Subhuman”: Israel’s Genocide Against Palestinians in Gaza, er sýnt fram á að um hópmorð er að ræða á Palestínubúum á Gaza. 

Aserbaísjan

Leysið fjölmiðlafólk og aðgerðasinna úr haldi

Aðförin að borgaralegu rými í Aserbaísjan í aðdraganda COP29 hefur í för með sér að réttlæti í loftslagsmálum nái ekki fram að ganga. Skrifaðu undir og sýndu samstöðu með aðgerðasinnum og fjölmiðlafólki sem hafa hlotið refsingu fyrir að draga stjórnvöld sín til ábyrgðar.

Alþjóðlegt

Stöðvum drápsvélmenni

Yfirvöld og fyrirtæki eru óðum að þróa vopn með aukinni sjálfstýringu þar sem ný tækni og gervigreind eru notuð. Slík “drápsvélmenni” gætu verið notuð í átökum, við löggæslu eða landamæravörslu. Ákvarðanir sem snúast um líf og dauða ættu ekki að vera teknar af vélmennum. Hvetjum þjóðarleiðtoga heims til samningaviðræðna um ný alþjóðalög sem varða sjálfstýringu vopna.

Ekvador

Binda þarf enda á notkun gasbruna í Amazon-skóginum

Stjórnvöld í Ekvador hafa ekki framfylgt dómsúrskurði sem féll í vil níu baráttustúlkna og ungra kvenna um að binda enda á notkun gasbruna í Amazon-skóginum. Gasbrunar brjóta á réttindum íbúa nærliggjandi svæða vegna mengunar sem þeir valda. Skrifaðu undir ákall og krefstu þess að forseti Ekvador hrindi af stað áætlun um að stöðva notkun gasbruna (sérstaklega þeirra sem staðsettir eru 5 km frá byggð) í samræmi við dómsúrskurð, verndi mannréttindi íbúa sem búa í grennd við gasbruna, stuðli að réttlátum orkuskiptum þar sem dregið verður smám saman úr notkun jarðefnaeldsneytis.

Sambía

Læknir sóttur til saka fyrir samkynhneigð

Suwilanji Situmbeko læknir var sóttur til saka fyrir samkynhneigð og dæmdur í 15 ára fangelsi ásamt erfiðisvinnu. Skrifaðu undir ákall um að Þordís Kolbrún Reykfjörð Gylfadóttir utanríkisráðherra þrýsti á sambísk stjórnvöld um að ógilda dóminn yfir Suwilanji Situmbeko og láta hann lausan tafarlaust og án skilyrða.

Sádi-Arabía

Ísland beiti sér gegn skelfilegum mannréttindabrotum í Sádi-Arabíu

Yfirvöld í Sádi-Arabíu leggja allt kapp á að þagga niður í gagnrýnisröddum í landinu. Samfélagsmiðlafærsla þar sem kallað er eftir umbótum í mannréttindamálum eða yfirvöld gagnrýnd getur ein og sér leitt til ferðabanns, fangelsisvistar svo áratugum skiptir eða jafnvel dauðadóms.

Alþjóðlegt

TikTok þarf að gæta öryggis barna og ungs fólks

Ungir notendur lýsa TikTok sem skaðlegum og ávanabindandi miðli þar sem þeir eiga á hættu að verða háð miðlinum út af tillögum sem sérstaklega eru sniðnar að þeim. Börn og ungt fólk sem horfa á myndefni sem tengist geðheilsu á TikTok eru líklegri til að fá tillögur um að horfa á sífellt fleiri myndbönd sem fjalla um, fegra og jafnvel hvetja til þunglyndislegra hugsana, sjálfskaða og sjálfsvígs. Skrifaðu undir og krefstu þess að að TikTok banni á heimsvísu sérsniðnar auglýsingar sem beint er að ungum notendum, og sjái til þess að það sé val að hafa sérsníðaðar tillögur að myndefni á efnisveitunni í stað þess að það sé sjálfgefið.