Noregur

„Menning Sama í útrýmingarhættu”

Samar í Noregi berjast fyrir lausn á máli sínu vegna vind­mylla sem reistar voru á beiti­lendi fyrir hrein­dýra­rækt samanna. Samar eru frum­byggjar á svæðum í Noregi, Svíþjóð, Finn­landi og Rússlandi. Maja óttast að vind­myll­urnar valdi menn­ingu Sama og búrekstri hrein­dýra stórskaða. Norsk stjórn­völd þurfa að bregðast við á meðan enn er tími til stefnu.

Maja Kristine Jåma hefur, ásamt öðrum Sömum, barist við yfir­völd í heima­héraði sínu Fosen í norsku sýsl­unni Trøndelag. Baráttan snýr að ákvörðun um vind­myllur á svæði þar sem Samar smala hrein­dýrum. Vind­myll­urnar eru 151 talsins og þeim fylgja land­línur, vega­gerð, og fleiri innviðir, sem þekja helming alls beiti­lendis í Fosen sem hrein­dýra­rækt­endur nýta að vetri til.  

„Vind­myll­urnar yfir­taka beiti­lendi hrein­dýr­anna. Eyði­legging hrein­dýra­ræktar er ekki aðeins aðför að lífs­við­ur­væri okkar, heldur menn­ingu Sama.“

Maja Kristine Jåma

Samar unnu málið fyrir rétti. Þann 11. október 2021 dæmdi hæstiréttur Noregs samhljóða úrskurð um að vind­myll­urnar, sem voru þá þegar starf­andi að fullu, brytu gegn mann­rétt­indum Sama. Það eru mann­rétt­indi að frum­byggjar og minni­hluta­hópar fái að halda í sína menn­ingu.

Þrátt fyrir þennan úrskurð hefur enn engin lausn verið fundin 500 dögum síðar. Enn er tími fyrir norsk yfir­völd að bregðast við.

Það eru meira en 20 ár síðan fyrstu áform um vind­myllur voru kunn­gjörð í Fosen. Þetta hefur því verið langt og slít­andi ferli fyrir Maju og aðra samíska hrein­dýra­rækt­endur.

„Þegar við börð­umst gegn þessu fyrst, var ekki hlustað á okkur. Fólk gat ekki skilið hvers vegna við börð­umst gegn vindorku, sem átti að vera „grænn“ valkostur. En ég sé ekkert „grænt“ við það að eyði­leggja náttúru og reka í burtu fólkið sem lifir af nátt­úr­unni með sjálf­bærum hætti.“

Maja Kristine Jåma

Sárast finnst Maju að ríkið skuli ekki virða úrskurð hæsta­réttar.

„Norsk yfir­völd hafa haft 500 daga til að stöðva þessi mann­rétt­inda­brot. Og ekkert hefur verið gert. (…) Það veldur mér áhyggjum að yfir­völd hlusti ekki á okkur og virði ekki einu sinni dóms­úrskurð. Ef við látum það yfir okkur ganga erum við öll í hættu.“

Skrifaðu undir ákall um að Jonas Gahr Støre, forsæt­is­ráð­herra Noregs, fylgi úrskurði hæsta­réttar og tryggi að Samar í Fosen missi ekki lífs­við­ur­væri sitt og fái að halda í eigin siði og menn­ingu.

Tengt efni

Þau þurfa þína hjálp!

Þín undirskrift getur bjargað mannslífi

Síerra Leóne

Ólögmæt manndráp og pyndingar

Í ágúst árið 2022 sköpuðust óeirðir í nokkrum borgum Síerra Leóne, þar á meðal í höfuðborginni Freetown. Uppþotin orsökuðust af ýmsum þáttum, þeirra á meðal óánægju með stefnu stjórnvalda og efnahagskreppu. Alls létust sex lögregluþjónar og 20 mótmælendur og sjónarvottar í borgunum Freetown, Makeni og Kamakwie. Skrifaðu undir ákall um að yfirvöld í Síerra Leóne rannsaki atburðina og tryggi réttlæti.

Ísrael

Stöðva þarf tæknivædda aðskilnaðarstefnu gegn Palestínubúum

Palestínubúar berjast gegn andlitsgreiningartækni sem er notuð til að takmarka grundvallarréttindi þeirra. Tækni getur bætt aðgengi að námi, heilbrigðisþjónustu, upplýsingum og veitt fólki aukin tækifæri óháð uppruna þess. Ekki skal beita tækninni til að áreita og jaðarsetja Palestínubúa í þeim tilgangi að framfylgja aðskilnaðarstefnu Ísraelsríkis. Skrifaðu undir bréf til framleiðenda andlitsgreiningartæknibúnaðarins og krefstu tafarlausrar stöðvunar á framleiðslu á tæknibúnaði sem notar andlitsgreiningu og lífkenni.

Bandaríkin

Náðun fyrir Leonard Peltier

Leonard Peltier er amerískur frumbyggi og aðgerðasinni. Hann hefur setið í fangelsi í Bandaríkjunum í rúm 46 ár, þar af töluverðan tíma í einangrun. Leonard verður bráðum 79 ára gamall og hefur alltaf haldið fram sakleysi sínu. Á síðasta ári fékk hann COVID-19 og stríðir einnig við langvarandi heilsuvanda sem gæti dregið hann til dauða. Skrifaðu undir ákall um að Joe Biden, forseti Bandaríkjanna, náði Leonard Peltier byggt á mannúðar og réttlætisforsendum, í ljósi vafasamrar málsmeðferðar, langs afplánunartíma og þverrandi heilsu Leonards, sem á ekki rétt á skilorði fyrr en 2024.

Íran

Milljónir skólastúlkna í hættu vegna eitrunar

Skólastúlkur hafa verið í forystu mótmæla í Íran og sýnt hugrekki gegn kúgandi lögum um skyldunotkun höfuðslæða með því að taka af sér höfuðslæðuna. Eiturgasi hefur verið beitt gegn skólastúlkum á grunnskóla- og menntaskólastigi. Sjálfstæðir fjölmiðlar og mannréttindasamtök hafa greint frá meira en 300 aðskildum árásum á rúmlega 100 stúlknaskóla víðsvegar um Íran. Skrifaðu undir og kallaðu eftir því að írönsk yfirvöld geri sjálfstæða, ítarlega og skilvirka rannsókn á eiturárásum gegn skólastúlkum.