Viku eftir innrásina í Úkraínu, sem var gerð í febrúar 2022, innleiddu rússnesk stjórnvöld ritskoðunarlög í þeim tilgangi að gera mótmæli gegn innrásinni refsiverð. Nú, tveimur árum síðar afplánar fjöldi fólks áralanga fangelsisdóma fyrir friðsamlegt andóf gegn stríðinu. Rússland verður að afnema þessi ósanngjörnu lög án tafar og leysa þau öll úr haldi sem eru fangelsuð fyrir að tjá skoðanir sínar gegn stríðinu.
Hvert er vandamálið?
Samkvæmt ritskoðunarlögunum er refsivert „að dreifa falsfréttum“ og „að koma óorði á rússneska herinn“ (greinar 207.3 og 280.3 í hegningarlögum) en við því getur legið allt að 15 ára fangelsisdómur. Enda þótt lítið rými hafi verið fyrir friðsamleg mótmæli og tjáningarfrelsi áður en Rússland réðst inn í Úkraínu, þá skerða lögin nú enn frekar tjáningarfrelsið með því að þagga niður í öllum andófsröddum gegn stríðinu.
Svona er birtingarmynd ritskoðunarlaga um hernað í Rússlandi: listakonan Aleksandra Skochilenko hlaut sjö ára fangelsisdóm fyrir að skipta verðmiðum út í stórmarkaði fyrir skilaboð gegn stríðinu. Aleksei Gorinov, sveitastjórnarfulltrúi í stjórnarandstöðu, fordæmdi það sem stjórnvöld í Kremlín kölluðu „sérstaka hernaðaraðgerð í Úkraínu“ og kallaði það þess í stað „stríð“. Fyrir það var hann var dæmdur í sjö ára fangelsi. Fjölmiðlakonan og móðir tveggja barna, Maria Ponomarenko, afplánar sex ára fangelsisdóm fyrir að deila skilaboðum á samskiptamiðlinum Telegram um sprengjuárás Rússa á leikhús í Mariupol í Úkraínu. Fjöldi fólks um allt Rússland hefur verið fangelsað fyrir friðsamleg mótmæli gegn stríðinu.
Þrátt fyrir harðar refsingar heldur fólk áfram að mótmæla stríðinu í Úkraínu. Stjórnvöld í Rússlandi eru aftur á móti ákveðin í að berja allt andóf niður að fullu. Árið 2023 jókst bæði fjöldi og tímalengd fangelsisdóma fyrir samfélagsmiðlafærslur gegn stríðinu. Árið 2024 samþykkti rússneska þingið að leyfa upptöku á eigum þeirra sem sæta ákæru á grundvelli ritskoðunarlaganna.
Rússnesku ritskoðunarlögin brjóta gegn mannréttindum. Sýnum fólki í Rússlandi samstöðu sem hefur þor til að mótmæla friðsamlega stríðinu gegn Úkraínu.
Krefstu þess að rússnesk stjórnvöld afnemi ritskoðunarlögin skilyrðislaust, án tafar og leysi öll þau úr haldi sem eru fangelsuð fyrir það eitt að mótmæla friðsamlega stríðinu.